Mar a dúirt mé cheana, ba é an tAthair Mick Gallagher m’uncail, agus ní raibh mé ach trí seachtainí d’aois nuair a tháinig sé go hAcaill mar shagart paróiste. Tháinig sé in 1847 tréis tamall a bheith caite aige in Turoc (timpeall 4 mhíle ó Chaisleán a’Bharraigh ar an mbóthar go Baile Mhearaigh) agus tamall eile in Oileán Éadaigh (atá idir Caisleán an Bharraigh agus Cathair na Mart). Is as Oileán Éadaigh a tháinig sé go hAcaill, agus chuir sé faoi i dteach beag sa gCaiseal (baile i lár Oileán Acla). Cuireadh caoi ar an teach agus bhí sé ina theach breá compóirteach ceanntuí ansin. Nuair a fuair na “jumpers” talamh an Chaisil b’éigean don tsagart imeacht, agus tháinig sé go Bréan Ascaill (baile beag timpeall 3 mhíle ó dheas de Ghob a’Choire ar an taobh thiar den sunda).
Ba i ndúiche Pike, tiarna talún agus seanathair an Uas. Pike atá ina chónaí timpeall leathmhíle siar ó Ghob a’Choire anois, a bhí Bréan Ascaill. Bhí cairdeas mór idir Pike agus an sagart thréis go mba Protastúnach é Pike. Chaith sé fear amach as a theach i mBréan Ascaill agus thug sé an teach don Ath. Mick, ach thóg sé teach don fhear a chuir sé amach. Go deimhin, bhí Pike an-fhlaithiúil le m’uncail (An tAth. Mick). Thug sé ocht n-acra talún dhó ag séipéal Chill Damhnait, agus chuir sé fál air. Tá sé le feiceáil inniu, tá sé ar an taobh ó dheas den tséipéal, agus tá sé roinnte in ocht straidhp anois. Má chomhaireann tú ocht straidhp síos ón séipéal tiocfaidh tú chuig díog aitinn. Ba talamh iad na hocht straidhp sin a thug Pike do m’uncail. Ba sár-mharcaíoch é an tAth. Mick agus bhíodh capall maith aige i gcónaí, Bhí capall glas aige uair amháin agus ba bhreá an beitheach é. Tá pictiúr den tsagart ag marcaíocht an chapaill ghlais thíos tí Phike fós (teach Pike, leathmhíle taobh thiar de Ghob a’Choire). Tá an teach ina raibh m’uncail ina chónaí ann le feiceáil fós thíos ag an gcladach i mBréan Ascaill. Is teach ceannslinne dhá stór atá anois ann, ach nuair a bhí m’uncail ina chónaí ann ní raibh ann ach teach ceanntuí. Scanlán atá ina chónaí anois ann.
Skip to content
